خیرات از دیدگاه آیت الله بهجت (ره)
همه خیرات‌ها خوب هستند؛ اما برای پیدا کردن بهترینشان، باید در منابع دینی جستجو کنیم. حتی نظر عالمان دینی همچون آیت الله بهجت (رحمه الله علیه) نیز بر اساس همین منابع است. چراکه هیچکس به اندازه خداوند متعال و معصومین (علیهم السلام) از دنیای پس از مرگ و نیازهای انسان در آن دنیا، آگاه نیست.
آیت الله بهجت (رحمه الله علیه) نیز بیشتر بر خیرات‌های معنوی تاکید داشته‌اند. البته «خواندن فاتحه کبیره برای اموات» که منتسب به ایشان می‌باشد؛ توسط سایت رسمی ایشان، تکذیب شده است.
آیت الله بهجت (رحمه الله علیه) جهت تسکین غم بازماندگان سفارش بر انجام خیرات، صدقات، نماز و از این قبیل اعمال؛ و همچنین خواندن آیه 109 سوره صافات «سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِيمَ» داشته‌اند.
ایشان قرائت حمد و سوره را به منزله تلفن کردن به اموات می‌دانستند. همچنین رفتن به زیارتگاه‌ها و اطعام فقرا به نیابت از اموات را نیز مورد توجه قرار می‌دادند.
اما اینکه چرا ایشان بیشتر خیرات‌های معنوی را مورد توجه قرار داده‌اند؛ به این دلیل است که این نوع خیرات‌ها در منابع دینی بیشتر مورد تاکید هستند.
برای اثبات این موضوع، کافیست آیه و روایات زیر را بخوانید (البته که تعداد روایات بیشتر است ولی برای کوتاه بودن مقاله، 3 مورد را آورده‌ام)
رَبَّنَا اغْفِرْلِي وَ لِوَالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ
پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مومنان را، در آن روز که حساب برپا می‌شود، بیامرز.
سوره ابراهیم، آیه 41
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: براى مردگان خود هدیه بفرستید.
پرسیدند: هدیه براى آنان چیست؟
فرمودند: صدقه و دعا.
مستدرک الوسائل، جلد 2، صفحه 484، حدیث 23
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم): مُردگانتان را که در قبرها آرمیده‌اند، از یاد نبرید. مُردگان شما امید احسان شما را دارند، مُردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آنها خود قدرت انجام کاری را ندارند، شما صدقه و دعایی به آنها هدیه کنید.
انوار الهدایه، صفحه 115
به طور خلاصه بهترین خیرات برای پدر و مادر و سایر اموات از دیدگاه قرآن و ائمه (علیهم السلام)، خیرات‌های معنوی مثل خواندن نماز، قرآن، دعا، زیارتنامه و … به نیابت از آنها است.
اما سوال اینست؛ که چرا خیرات‌های معنوی از خیرات‌هایی مثل اطعام فقرا و … بیشتر مورد توجه قرار گرفته؟ بخش بعدی را به جواب این سوال اختصاص داده‌ام.
چرا خیرات معنوی؟
آنچه که در این بخش می‌خواهم بگویم، صرفا نظر شخصی خودم بر اساس مطالبی که شنیده و خوانده‌ام و همچنین کمی تفکر در مورد سوال “چرا خیرات معنوی؟” هست. بنابراین خوشحال می‌شوم که شما هم دیدگاه خودتان را در بخش نظرات بنویسید.
به نظر من دلیل تاکید بر اعمال معنوی اینست که انجام درست آنها (با خلوص نیت و تفکر در معانی دعاها و …) باعث می‌شوند که فرد و جامعه رشد کنند؛ و در نتیجه این رشد، بسیاری از مشکلات از ریشه حل شوند.
یعنی چه؟ یعنی اگر ما واقعا به حساب‌و‌کتاب آخرت و زندگی اخروی، ایمان قلبی داشته باشیم (مرتبه‌ای بالاتر از اعتقاد زبانی)؛ انسان‌های بهتری می‌شویم. در واقع این اعمال معنوی، اعمال انسان‌ساز هستند.
فرض کنید برای خیرات به امواتمان، به 100 فقیر بی‌خانمان غذا می‌دهیم. اطعام فقرا بسیار پسندیده هست و ثواب بسیاری هم دارد. اما اگر به جای آن، 100 کتاب از زندگینامه شهداء را بین افراد پخش کنیم، شاید تحولی در تعدادی از این افراد ایجاد شود؛ و حتی یکی از آنها بلند همت باشد و یک خیریه کوچک تاسیس کند و به صورت مداوم به فقرا کمک کند.
به نظر شما کدام یک تاثیر بهتر و بیشتری در راستای اصلاح جامعه و کمک به فقرا داشته است؟
حواسمان به این 2 مورد باشد!
- انجام خیرات برای اموات باعث شادی آنها می‌شود ولی فراموش نکنید که مهم‌تر از خیرات، ادای دین و حقوق واجبی است که بر گردن آنها می‌باشد؛ مثل نماز قضا، بدهی مالی یا دل کسی را به ناحق شکستن و … که در این جور مواقع حتما در کنار خیراتی که انجام می‌دهید، برای رفع این موارد هم تلاش کنید.
- با اینکه ما گفتیم خیرات‌های معنوی جزء بهترین خیرات‌ها هستند؛ اما با توجه به شرایط، ممکن است گاهی یک خیرات مادی بسیار از خیرات معنوی بهتر باشد؛ مثلا فردی به خاطر بدهی می‌خواهد به زندان برود و با زندان رفتن او، ممکن است خانواده‌اش از هم متلاشی شود. من فکر می‌کنم کمک به این فرد از خیلی از خیرات‌های معنوی بهتر باشد.
از اینکه تا اینجای مقاله با من همراه بودید، از شما متشکرم؛ و مشتاق خواندن نظرات شما هستم.
راستی! چاپ کتاب دعا برای اموات هم می‌توان یک خیرات معنوی حساب کرد. چراکه متوفی در ثواب خواندن سوره‌ها و دعاهای کتابی که پخش شده، شریک می‌شود. اگر تمایل به انجام این خیرات معنوی داشتید، می‌توانید با ما در ارتباط باشید.
